Heb je weleens het gevoel dat jij altijd degene bent die het voortouw neemt in relaties?
Dat je verlangt naar een partner die echt steun biedt, maar dat je toch telkens degene bent die de last draagt?
Leestijd: 5 minuten
De dynamiek tussen positie 1 en positie 2
In systemisch werk speelt de wisselwerking tussen positie 1 en positie 2 vaak een centrale rol in relatiepatronen. Positie 1 staat voor de leider: degene die beslissingen neemt, richting geeft en verantwoordelijkheid draagt. Positie 2 vertegenwoordigt de ondersteuner: degene die vertrouwt, ruimte biedt en zich opent voor verbinding.
Veel vrouwen nemen onbewust positie 1 in, vooral wanneer hun moeder vroeger de leiding had binnen het gezin, alles regelde of te veel verantwoordelijkheid droeg. Dat vroege voorbeeld zet zich vaak voort in volwassen relaties, zelfs als die rol niet echt past of vervulling brengt.
Een veelvoorkomend voorbeeld is een vrouw die altijd degene is die beslist, organiseert en emotioneel of financieel ondersteunt. Ze verlangt ernaar om te kunnen ontspannen in positie 2 — te vertrouwen, te ontvangen en zich gedragen te voelen — maar belandt telkens opnieuw in de rol van degene die leidt.
Op den duur leidt dit tot frustratie, uitputting en relaties die niet in balans voelen.
Vanuit systemisch perspectief wijst dit patroon vaak op een onbewuste loyaliteit aan de ouder die zelf in positie 1 stond. Pas wanneer deze identificatie wordt herkend en losgelaten, ontstaat ruimte voor een gelijkwaardige, voedende relatie.
Wat zijn positie 1 en positie 2 precies?
Positie 1: de leidende rol.
Deze partner neemt initiatief, maakt beslissingen en voelt zich verantwoordelijk voor de richting en stabiliteit van de relatie.
Positie 2: de ondersteunende rol.
Deze partner vertrouwt, biedt ruimte en zorgt voor emotionele bedding. Positie 2 nodigt uit tot ontspanning, overgave en wederzijds vertrouwen.
Idealiter kunnen partners soepel tussen beide rollen wisselen, afhankelijk van de situatie. Problemen ontstaan wanneer iemand structureel in een rol zit die niet bij zijn of haar natuurlijke behoefte past.
Signalen dat je in de verkeerde positie zit
Positie 1 past niet bij je als:
- Je je voortdurend belast voelt door verantwoordelijkheid.
- Je moeite hebt de ander te vertrouwen in het nemen van de leiding.
- Je hunkert naar emotionele steun, maar die zelden ontvangt.
- Je verlangt naar meer ontspanning en lichtheid in de relatie.
Positie 2 past niet bij je als:
- Je je machteloos of ondergewaardeerd voelt.
- Je moeite hebt om de ander te vertrouwen in zijn keuzes.
- Je de neiging voelt vaker het initiatief te nemen.
- Er wrevel ontstaat omdat je inzet niet wordt gezien.
Onderzoek welke positie bij jou past
- Kijk naar je gezin van herkomst:
– Wie had daar de leiding? Wie volgde?
– De rollen van je ouders beïnvloeden vaak onbewust jouw positie in relaties. - Reflecteer op eerdere relaties:
– Kwam er steeds hetzelfde patroon terug, ongeacht de partner?
– Voelde de dynamiek in balans of droeg jij het meeste gewicht? - Onderzoek je behoefte:
– Voel jij je het meest in je kracht als je leidt, of juist als je kunt vertrouwen en volgen? - Gebruik systemische oefeningen:
– Visualiseer jezelf in beide posities.
– Welke voelt natuurlijk? Welke brengt spanning?
– Een begeleider in systemisch werk kan helpen dit verder te onderzoeken.
De overgang naar positie 2
Voor wie vaak in positie 1 zit, vraagt het om oefening en bewust loslaten.
- Erken het patroon: bewustwording is de eerste stap.
- Oefen vertrouwen: laat kleine beslissingen aan de ander over.
- Gebruik visualisatie: zie jezelf in positie 2 staan, gedragen door de kracht van de ander.
- Communiceer open: deel met je partner dat je de dynamiek wilt verschuiven.
- Omarm kwetsbaarheid: positie 2 vraagt moed om te leunen, te ontvangen en te ontspannen.
Waarom systemisch werk helpt
Systemisch werk maakt onbewuste patronen zichtbaar en helpt om oude rollen los te laten.
Het laat zien hoe we onbewust trouw blijven aan ons familiesysteem en hoe heling ontstaat door onze plek opnieuw in te nemen.
Veel cliënten ontdekken dat hun moeite met overgave niet alleen over de partner gaat, maar over een oud patroon van verantwoordelijkheid uit het gezin van herkomst.
Door dit te doorzien en te helen, ontstaat ruimte voor wederkerigheid — voor relaties waarin leiding en vertrouwen elkaar afwisselen.
Balans in de liefde
Een vervullende relatie ontstaat wanneer beide partners kunnen bewegen tussen positie 1 en 2.
Wanneer er ruimte is voor zowel kracht als overgave, richting als vertrouwen, ontstaat een natuurlijke balans.
Als je merkt dat je steeds vastloopt in een vertrouwd patroon, begin dan bij bewustwording.
Systemisch werk helpt om te zien waar je vandaan komt, zodat je vrijer kunt kiezen waar je wilt staan.
