Trauma-Opstellingen
Wat ooit hielp, zit nu in de weg
Wat als de verwarring, angst of leegte die je voelt, een slimme overlevingsstrategie was? Soms voel je je ineens klein, onveilig of overspoeld, en weet je niet waarom. Je reageert heftiger dan je wilt. Of juist niet meer. Je sluit af. Je raakt kwijt wat je voelt of wat je nodig hebt.
Dat kan te maken hebben met oude pijn die nog niet helemaal gezien is. Niet per se een groot trauma met een hoofdletter T. Soms gaat het juist om subtiele, herhaalde ervaringen van afwijzing, eenzaamheid, onveiligheid of verwarring. Bijvoorbeeld als kind opgroeien zonder emotionele bedding. Of als jongvolwassene in een ingrijpende relatie terechtkomen.
Wat is IoPT?
IoPT (Identity-oriented Psychotrauma Theory), ook wel de opstelling van het verlangen of trauma-opstelling genoemd. Deze systemische vorm is ontwikkeld door psycholoog Franz Ruppert, een leerling van Bert Hellinger. Hij ging een stap verder dan familieopstellingen, en richtte zich op wat er ín ons gebeurt na traumatische ervaringen: de splitsing in verschillende innerlijke delen.
Bij IoPT stel je een zin of verlangen op, zoals:
- “Ik wil mezelf voelen”
- “Ik wil me veilig verbinden”
- “Ik wil mijn grenzen aangeven”
Vervolgens kunnen woorden of fragmenten uit die zin worden opgesteld in de ruimte (bijvoorbeeld op vloerankers), of gerepresenteerd door mensen of poppetjes. Elk element toont een deel van jou:
- gezond deel, dat wil leven
- overlevingsdeel, dat zich aanpast of verdwijnt
- gekwetst deel, dat vaak lange tijd niet gevoeld mocht worden
Door dit zichtbaar te maken, ontstaat er erkenning. En vaak ook verzachting en integratie.
Hoe werkt IoPT in de praktijk?
Er zijn verschillende manieren waarop je IoPT kunt doen:
Individueel
We beginnen met jouw verlangen of intentie. Die formuleren we samen in een zin. Elk woord of fragment krijgt een plek op de grond. Jij stapt om de beurt op de plekken, en voelt wat zich daar laat zien. Wat je lichaam, gevoel of houding vertelt. Dit is vaak diepgaand, maar veilig en in jouw tempo.
In een groep
Je kunt ook een trauma-opstelling doen in een groep. De elementen uit jouw zin worden dan vertegenwoordigd door representanten. Jij kijkt van buitenaf. Ook hier ontvouwt zich langzaam een beeld van je binnenwereld — alsof die zich laat zien via het veld.
Is dit dan geen familieopstelling?
Nee, maar het is wel systemisch werk. IoPT-opstellingen gaan niet over jouw familiebanden, maar over de innerlijke dynamiek in jou. Het richt zich niet op wie jou iets heeft aangedaan, maar op wat er in jou gesplitst is geraakt. En hoe dat deel in jou vandaag nog steeds actief is.
Veel mensen die niet genoeg interne beweging of vooruitgang ervaren met klassieke familieopstellingen, vinden wél herkenning en heling in deze diepere laag.
Focus op jouw innerlijke wereld
In De Fontein (Els van Steijn) staat het familiesysteem centraal. Je onderzoekt jouw plek in de lijn van generaties: boven jou je ouders, daarboven hun ouders, en zo verder. Als je op de juiste plek staat, stroomt het leven beter door je heen. Familieopstellingen zijn hierop gericht: wat draag je onbewust uit je systeem? En wat mag je teruggeven.
Bij de opstelling van het verlangen ligt de focus juist op jouw innerlijke wereld. Niet meteen op je familie, maar op jouw persoonlijke splitsing na trauma: de delen in jou die zijn gaan overleven, verdwijnen of zich afsluiten.
Dat betekent niet dat het familiesysteem geen rol speelt. Integendeel, tijdens een IoPT-opstelling komt het vaak vanzelf in beeld. Bijvoorbeeld: een verlangen om je eigen plek te voelen laat soms zien dat jij het verdriet van je moeder bent gaan dragen. Of dat er een onbewuste verbinding is met het vrouwelijke trauma in je familielijn.
Maar het startpunt is anders: je vertrekt niet vanuit de familie, maar vanuit jezelf. Vanuit wat vandaag in jou leeft. En juist daardoor ontstaat soms pas echt ruimte om met open ogen naar het systeem te kijken.
Waar werkt een IoPT-opstelling goed bij?
- Je voelt je vaak overspoeld of afgesloten
- Je herkent angst, leegte, schaamte of dissociatie
- Je reageert disproportioneel op kleine triggers
- Je mist toegang tot je eigen grenzen, behoeftes of boosheid
- Je leeft vooral vanuit je hoofd of een ‘overleefmodus’
- Je hebt het gevoel jezelf kwijt te zijn
En waarbij minder?
IoPT is geen vervanging voor medische zorg of intensieve traumatherapie. Het is een verdiepende methode voor mensen die al enig zelfbewustzijn hebben, en de ruimte voelen om met hun binnenwereld te werken.
Bij ernstige dissociatie, psychose of actuele instabiliteit is andere begeleiding soms eerst nodig.
Wat vertelt je lichaam?
Soms is trauma niet alleen voelbaar in je emoties, maar ook in je lijf. Dan kunnen symptoomopstellingen een waardevolle ingang zijn. Daarin werken we met fysieke klachten of ziektes als poort naar het systeem. Meer daarover lees je op de pagina Symptoomopstellingen.